Van Blad zingen

Hoe kan ik van blad leren zingen?

4x hulp voor beginners.

Een papiertje met bladmuziek voor je krijgen en het direct kunnen zingen… Hoe kun je dan überhaupt weten wat de volgende toon is?

Als je net begint met van blad zingen, kan dit een mysterie zijn. Er moet wel een truc zijn waar je nog niets vanaf weet waardoor de noten dansen voor je ogen. Dat is tenminste wat ik dacht toen ik begon met van blad zingen. Er is echter maar één truc die heel goed werkt bij van blad zingen: een absoluut gehoor. Je kunt noten die op het papier staan zingen zonder dat er iets wordt aangegeven, omdat je de toonhoogtes in je hoofd hebt zitten. Alleen niet iedereen heeft een absoluut gehoor en het is ook niet nodig om toch goed van blad te leren zingen. Er zijn meerdere wegen naar Rome.

1. Geduld met foute noten

Het belangrijkste ingrediënt om van blad te leren zingen is geduld. Geduld om heel veel fouten te maken. Wat je eigenlijk probeert, is je hersenen te laten voorspellen wat de volgende noten zijn en hoe de lijnen in de muziek gaan. Zo hoef je niet bij iedere noot te gaan berekenen wat de volgende noot is: “Hier kunnen nog twee bolletjes tussen, dus dan is de noot drie tonen hoger, maar er staat een mol voor en daardoor is de noot lager en dus twee tonen hoger.”

Op die manier kun je ongeveer één regel per dag van blad zingen. Door patronen in de muziek te ontdekken, zal het van blad lezen steeds sneller gaan. Je waarzeggende vermogen zal in het begin nog vrij waardeloos zijn. Dit is niet erg, dit moet je toelaten. Je moet het eerst vaak fout doen, voordat het lukt

2. Kennis van muziektheorie

Een basiskennis van muziektheorie helpt enorm om de patronen sneller te herkennen. Dit betekent:

dat je de namen van de notenbolletjes kent en de verhoudingen tussen de bolletjes: is het een hele of een halve toon. 

Dat je weet dat een mol (b) betekent dat de toon verlaagd is en de (#) dat de toon verhoogd is.

Dat je weet wat een toonsoort is en hoe je kan zien in welke toonsoort een stuk staat en welke toonladder er in die toonsoort wordt gebruikt.

Dat je weet hoeveel tellen er in de maat zitten (maatsoort) en wat de gebruikelijke ritmes in die maatsoort zijn en hoe die worden opgeschreven.

Dat je leert waar de zware (benadrukte) en lichte (niet-benadrukte) tonen in een maatsoort zitten. Bijvoorbeeld in driekwartsmaat (van walsen) is de 1 vaak het belangrijkst.

Dat je luistert naar de harmonieën van stukken en liedjes die je doet. De harmonie kan je veel leren over de richting die een muziekstuk heeft.

Waarom is dit belangrijk? Als je bijvoorbeeld weet welke tonen er in een bepaalde toonladder zitten, vallen er al een heleboel noten af.  Als je weet waar de belangrijke tonen zitten, kun je de richting van de muziek veel beter volgen. In dit artikel is geen plaats voor meer leren over muziektheorie, maar hier zijn wat handige bronnen waar je meer te weten kan komen en waar je mee kunt oefenen.

3. Zingen in een koor

De manier waarop ik het snelst leerde om van blad te lezen is door in een koor te zingen. Vaak moet je voor een koor wel oefenen en het is niet collegiaal als jij je noten nog niet kent. Dus ik zou zeker niet op een koor gaan en daar direct zonder ervaring alles van blad gaan zingen. Maar… er zijn altijd wat makkelijkere stukjes tussendoor waar je het best even kan proberen. Zeker in het begin van het repetitieproces. 

Het grote voordeel van het koor is dat je met meerdere mensen je partij zingt, waardoor je direct hoort of jij het fout doet. Luister hier dan ook goed naar, maar straf jezelf niet af bij een foute noot. Als je je partij wel al goed kent, lees dan nog steeds af en toe bewust mee met de muziek. Als je moet wachten omdat er een andere stemgroep iets apart moet doen, lees dan mee en probeer in je hoofd (of, als je geen neurotische dirigent hebt, zacht neuriënd) mee te zingen. Dat is een win/win-situatie, want je leert beter van blad te lezen en je hoeft niet meer te wachten.

4. Losse zangoefeningen en hulpmiddelen

Er zijn een heel aantal boeken waarmee je van blad zingen kunt oefenen. Die boeken vergen wat discipline, want het zijn vaak droge oefeningen.

Voorbeelden boeken:

Jongleren

Maat en ritme

Dat ene oranjeboek van Kees

Van blad zingen – Thijs Krammer

De zinnen in deze oefeningen zijn geen losse noten bij elkaar, maar klinken altijd logisch. In het begin zijn ze vergelijkbaar met kinderliedjes.

Voorbeelden boeken vocalises:

Andere mogelijkheden zijn boeken met vocalises: makkelijke, korte stukken die een bepaald muzikaal of vocaal-technisch onderwerp behandelen. Je hebt deze voor verschillende stijlen. Voorbeelden zijn:

Vaccai (klassiek)

Tosti (klassiek)

Diack (klassiek)

Sightsinging: The complete Method for Singers (ook met pop-vocalises)

Soms kun je ook nog cd’s met begeleiding bij de boeken krijgen, waardoor het makkelijker is om de muziek te volgen. Het is moeilijk om zonder enige ervaring aan een oefeningenboek te beginnen, omdat je als je zingt niet direct feedback krijgt. Het kan daarom helpen dit met een muziekdocent te doen.

Hulp van de piano

Als je ook wat piano speelt, dan kun je stukken ook meespelen op de piano. Je krijgt dan net als in een koor directe feedback. Speel daarmee door soms de noot op de piano net nadat je hem zingt te spelen.  Je hoeft geen briljant pianist te zijn, maar wel goed de noten op de piano weten te vinden. Heb je thuis geen piano? Geen nood, je kunt ook pianoapps op de telefoon of op de computer gebruiken, bijvoorbeeld:

  • Perfect piano (Android)
  • Chrome piano (Web)

Andere hulpmiddelen bij van blad zingen

Als er een opname van de oefening of het stuk zelf is, kun je die ook eerst luisteren en daarna met de muziek proberen mee te zingen. Je kunt het zelfs opzetten en in je hoofd meezingen. Voorwaarde is wel dat je de muziek altijd bewust meeleest. Anders heeft het geen invloed op je vaardigheid met van blad zingen. (Alsnog wel voor je muzikale gehoor trouwens.)

Na een tijdje is het leuk om te leren zingen met een stemvork. Je krijgt dan alleen de toon ‘a’ op 440hz en van daaruit probeer je een liedje te zingen. Je kan dit met een stemvork doen of via een ander willekeurig instrument of app die een ‘a’ aangeeft. Je kunt altijd beginnen met een lied mee te spelen via de piano en het daarna nog te doen via de stemvork.

Voorspellen, maar niet toveren

Van blad zingen hoeft niet te betekenen dat je een stuk maar één keer doet. Je moet vooral bewust blijven lezen om van daaruit te voorspellen.

Hocus pocus pilatus ping, ik wil dat ik nu perfect van blad zing

Van blad zingen is geen abracadabra, het is een vaardigheid. Je kunt toch dit artikel lezen en de woorden in je hoofd meedenken of voorlezen? Dat kon je ook niet als baby al. Om goed van blad te zingen, moet je blijven oefenen bijvoorbeeld in een koor of met losse oefeningen. In het begin maak je veel fouten, wees daar blij mee en probeer ze te verbeteren. Hoe meer je durft, hoe meer je vooruit gaat. Je hoeft een stuk niet direct helemaal goed te doen bij van blad zingen, dat is niet je eerste doel met van blad zingen. Je kunt het lied nog vaak genoeg herhalen en kleine stukjes oefenen om het onder de knie te krijgen. Hoe meer je de patronen in de muziek leert herkennen, hoe makkelijker het wordt.

Zin in Zingen?

Lees meer over de zanglessen van Boukje op deze pagina en boek direct een proefles voor €15.